W tym miesiącu w ramach Przeglądu Kobiecego Kina, w którym opowiadam wam o filmach kręconych przez kobiety i ciekawej perspektywie, jaką oferują, bierzemy na warsztat kino zemsty – czyli ten charakterystyczny, przynoszący dziką satysfakcję gatunek kina, w którym skrzywdzone przez kogoś osoby biorą sprawy w swoje ręce i wymierzają (nierzadko bardzo krwawą) sprawiedliwość swoim oprawcom. To ten specyficzny rodzaj opowieści, przy których na chwilę rozluźniamy nasze moralne zasady i cieszymy się z patrzenia na to, jak niesłusznie albo wręcz brutalnie potraktowana osoba sama zadaje innym ból – bo czujemy, że racja jest po jej stronie, nawet jeśli jej metody i sposób działania są raczej dyskusyjne. Bohaterowie i bohaterki tego typu filmów załatwiają sprawy sami i po swojemu, bo muszą działać natychmiast, nie mogą liczyć na wsparcie z zewnątrz, utracili wiarę w organy ścigania i system sprawiedliwości albo po prostu tak bardzo przepełnia ich gniew, że chcą osobiście wymierzyć karę i przy okazji wyładować emocje. A patrzenie na to, jak to robią, przynosi widzom pewien rodzaj nieco perwersyjnej przyjemności – a niekiedy i katharsis, kiedy bohaterka (bo to dotyczy zwłaszcza postaci z grup systemowo dyskryminowanych albo powszechnie spotykających się z określonym rodzajem krzywdy) doświadcza czegoś podobnego do nas i niejako zastępczo za nas wymierza sprawiedliwość i rozładowuje emocje. Punktem wyjścia dla kina zemsty zawsze jest jakiś rodzaj krzywdy i cierpienia – a w związku z tym, że większość spośród 10 wybranych przeze mnie filmów w centrum stawia kobiece doświadczenia, muszę tutaj zrobić jeden wielki zbiorczy trigger warning i ostrzeżenie: wielokrotnie w tym zestawieniu będą się pojawiać tematy związane z przemocą, także domową, seksualną czy skierowaną wobec nieletnich. Będzie też krwawo i brutalnie – ale na końcu zawsze satysfakcjonująco!
Zestawienia
Są dwie rzeczy, których możecie o mnie nie wiedzieć. Pierwsza: straszliwie zazdroszczę pracy programerom festiwali filmowych – zawodowo oglądać filmy, wyszukiwać te najciekawsze, tworzyć z nich sekcje tematyczne i pokazywać widzom perełki, na które inaczej mogliby nigdy nie trafić… To brzmi jak praca marzeń. Druga rzecz: do szewskiej pasji doprowadza mnie pełne ignorancji gadanie o tym, że kobiety nie dostają Oscarów za reżyserię, bo jakoby nie kręcą dobrych filmów. I o tym, że przeciętna osoba nie potrafi wymienić więcej niż trzech reżyserek dlatego, że kobiety jakoby nie interesują się tworzeniem kina. Mogłabym walczyć z tą ignorancją, przywołując statystyki i rozwodząc się nad kulisami finansowania filmów i ich kampanii promocyjnych… Ale mam lepszy pomysł. Po prostu będę wam opowiadać o kinie tworzonym przez kobiety. Z połączenia tych dwóch rzeczy, których właśnie się o mnie dowiedzieliście, powstaje Przegląd Kobiecego Kina – cykl wpisów, w którym co miesiąc wybiorę dla was temat przewodni i polecę wam po 10 wybranych filmów nakręconych przez kobiety. Będą to filmy różnorodne i inspirujące, ciekawe pod względem formy i treści, oferujące nieoczywistą, wartościową perspektywę, czasem bardziej artystyczne, a czasem będące świetną rozrywką – i takie, które z różnych względów chwyciły mnie za serce. Wybór będzie bardzo subiektywny, ale też do pewnego stopnia ograniczony dostępnością – zależy mi na tym, żeby realnie i legalnie można było do tych filmów dotrzeć i po prostu je obejrzeć, bez kombinowania ani czekania, aż wypłyną na jakimś niszowym festiwalu. W pierwszym odcinku, żeby zainspirować nas do wspólnego podążenia tą filmową drogą, biorę na warsztat właśnie kino drogi.
Pamięć i wyobraźnia to nieodłączne elementy ludzkiego doświadczenia – i jako takie często stają się też tematem filmów czy seriali. Bohaterowie przypominają sobie zdarzenia z przeszłości, fantazjują o rzeczach, które się nie wydarzyły, albo mieszają jedno z drugim, snując wyobrażenia o tym, że mogło być inaczej, niż było. Kwestia tego, jak pokazać wspomnienia i fantazje na ekranie jest ciekawym tematem – a w związku z tym, że odkryłam kilka perełek, które podchodzą do tematu bardzo kreatywnie, dziś przyjrzymy się tym motywom nieco bliżej. [W dalszej części analizuję obrazowanie pamięci i wyobraźni w kilku produkcjach – w przypadku niektórych z nich oznacza to spoilery].
Dacie wiarę, że dziś przypadają 10 urodziny mojego bloga? 💜🎂
Kiedy zakładałam bloga w 2012 roku, byłam jeszcze studentką i wydawało mi wtedy się, że piszę sobie o filmach i książkach hobbystycznie i do szuflady. Nie mogłam podejrzewać, że 10 lat później pisanie o popkulturze będzie moim absolutnie ulubionym zajęciem. Czymś, czemu – gdybym tylko mogła sobie na to pozwolić – poświęcałabym cały swój czas.
Nic tak nie ekscytuje ludzi jak pieniądze. I władza. A już zwłaszcza władza, jaką dają pieniądze. Dlatego dziś chcę się z wami podzielić moją małą obsesją na punkcie podglądania skaczących sobie do gardeł bogaczy – i polecam moje trzy ulubione (i powszechnie chwalone przez krytykę) seriale, w których obrzydliwie bogaci ludzie robią obrzydliwe rzeczy dla zdobycia i zachowania władzy, by postawić na swoim… albo po prostu dlatego, że mogą.
Nie ma to jak dobry kryminał! A jeśli dodatkowo jest to kryminał z pełnokrwistymi postaciami i dobrze zarysowanymi dramatami rodzinnymi w tle – z miejsca jestem kupiona. Jeśli wy też lubicie takie klimaty, dziś mam dla was cztery pozycje obowiązkowe: wciąż świeże kameralne seriale kryminalne z lat 2020-2021.
Media są wszędzie wokół nas. Nieustannie konsumujemy informacje i opinie zarówno chętnie i świadomie, jak i mimowolnie, gdzieś w tle, czasem wręcz bezwiednie. Biorąc pod uwagę to, jak ogromną rolę odgrywają media we współczesnym świecie, zdecydowanie zbyt rzadko zastanawiamy się nad tym, co, dlaczego i w jaki sposób jest nam podawane, kto o tym decyduje i co dzieje się za kulisami naszych ulubionych programów, magazynów i portali. A tymczasem spojrzenie na media od kuchni jest nie tylko bardzo pouczające, ale i samo w sobie niezmiernie ciekawe – dlatego dziś polecam 4 znakomite seriale o mediach i kulisach ich działania.
Podczas swojego odczytu noblowskiego Wisława Szymborska powiedziała, że to życie pisze najbardziej oryginalne scenariusze – i trudno się z nią nie zgodzić. Dlatego dziś przywołuję historie, które napisało samo życie – i polecam siedem znakomitych reportaży, które przeczytałam w ostatnich latach. Oto one:
Tegoroczna oscarowa gala odbędzie się w cieniu pandemii – i nie chodzi tu tylko o to, że ze względów bezpieczeństwa ceremonia będzie wyglądała zupełnie inaczej niż dotychczas. Pandemiczny klimat wyraźnie widoczny jest też na liście nominowanych filmów, z których wiele dotyka emocji i sytuacji, które w ostatnich miesiącach w jakiś sposób stały się udziałem nas wszystkich. Śmierć, żałoba, poczucie zamknięcia w klatce i zwierzęta, które pomagają nam przetrwać – te motywy wracają jak refren w kolejnych oscarowych produkcjach i nierzadko przeplatają się po kilka w jednym filmie.