Ten, w którym wszyscy czytają – książki w serialu Przyjaciele

4,5K

Kto by pomyślał, że po latach nałogowego oglądania Przyjaciół wciąż można w nich odkryć coś nowego… A tymczasem właśnie odkryłam, że w moim ulubionym serialu temat książek i czytania jest dużo obszerniejszy, niż mi się do tej pory wydawało. Książki w Przyjaciołach to nie tylko ten odcinek, w którym Rachel czyta Lśnienie, a Joey Małe kobietki – czytania jest w serialu dużo więcej, a często zdarza się też, że książki wybierane przez bohaterów w ciekawy sposób korespondują z ich aktualną sytuacją albo tematami poruszanymi w danym odcinku czy sezonie. Dlatego w tym tekście wytropiłam dla was książki, jakie przewijają się przez 10 sezonów Przyjaciół – te prawdziwe, po które sami możecie sięgnąć, i te wymyślone na potrzeby serialu.

Co czyta Ross?

Wydawałoby się, że to Ross jest największym intelektualistą z całej grupy przyjaciół… A tymczasem choć jest w czołówce, to jednak wygląda na to, że to nie jego lista lektur jest najdłuższa – a przynajmniej to nie jego widzimy z książką najczęściej. Niezależnie jednak od tego, ile Ross czyta, przyjrzyjmy się wybieranym przez niego lekturom.

William Sears i Martha Sears, The Birth Book: Everything You Need to Know to Have a Safe and Satisfying Birth – w dwunastym odcinku pierwszego sezonu dowiadujemy się, że Ross przed przyjściem na świat swojego pierwszego dziecka czyta dużo różnych książek na temat ciąży, porodu i niemowląt, ale to ten jeden tytuł da się wyraźnie rozpoznać, kiedy Joey przegląda go i pokazuje Rossowi, jak duże jest w tym momencie jego dziecko (sezon 1, odcinek 12 – Ten z tuzinem lasagne).

Studs Terkel, Race. How blacks & whites think and feel about American obsession – Ross czyta tę książkę o stosunkach rasowych w Stanach, siedząc z Chandlerem w Central Perk, na chwilę przed tym, jak Pheobe przedstawi im swojego nowego chłopaka… tego, który ma problem ze zbyt luźnymi szortami (sezon 3, odcinek 13 – Ten, w którym Monica i Richard są tylko przyjaciółmi).

Fiodor Dostojewski, Idiota – Ross czyta tę książkę w łóżku, na chwilę przed tym, jak zrobi Rachel dość idiotyczną scenę zazdrości o to, że umówiła się z kolegą z pracy na wykład o modzie. Wizualny komentarz do zazdrości Rossa w czystej postaci (sezon 3, odcinek 14 – Ten z byłą partnerką Phoebe).

J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni – można by założyć, że większość ekipy czytała w szkole Władcę Pierścieni… Ale to Ross w odcinku z kumplem przezywanym Gandalfem wytyka Joeyowi, że nie skojarzył nawiązania do Tolkiena. Na pytanie „Nie czytałeś Władcy Pierścieni w liceum?” Joey ma jednak doskonałą odpowiedź – on zamiast czytać uprawiał w tym czasie seks (sezon 4, odcinek 9 – Ten, w którym wszyscy idą na przyjęcie).

Paulo Coelho, Alchemik – widzimy Rossa czytającego tę książkę w kawiarni na początku odcinka, w którym Joey wyrusza do Vegas kręcić film. Biorąc pod uwagę, że jest to książka o podążaniu za marzeniami, jej obecność w tym odcinku nie dziwi – za marzeniami podąża Joey, a wkrótce Ross też za nimi podąży, lecąc do Vegas i po pijaku żeniąc się z Rachel (sezon 5, odcinek 22 – Ten z wielką szansą Joeya).

Russell Martin, Beethoven’s Hair: An Extraordinary Historical Odyssey and a Scientific Mystery Solved – Ross czyta tę książkę o Beethovenie w kawiarni, prawdopodobnie rozbudzając swojego wewnętrznego muzyka, bo w tym samym odcinku słyszymy, jak ćwiczy grę na kobzie, by zagrać na weselu Moniki i Chandlera (sezon 7, odcinek 15 – Ten z nowym mózgiem Joeya).

Studs Terkel, Will the Circle Be Unbroken? Reflections on Death, Rebirth, and Hunger for a Faith – Ross ewidentnie lubi książki tego autora, to już druga jego praca, którą widzimy na ekranie. Tym razem Ross czyta jego książkę na chwilę przed tym, jak Mona, ówczesna dziewczyna Rossa, stanowczo zbyt wcześnie proponuje, by wysłali znajomym wspólną kartkę świąteczną – co nie napawa Rossa entuzjazmem. Zasugerowany w tytule nieprzerwany krąg może być jakimś nawiązaniem do niekończącego się pasma porażek, jakimi są nawiązywane przez Rossa relacje z kobietami – tym bardziej, że przy okazji kartki Ross zdaje sobie sprawę, że jego relacja z Moną też nie układa się idealnie (sezon 8, odcinek 11 – Ten z przerażającą kartką świąteczną).

Walter Alvarez, T.rex and the Crater of Doom – książka poświęcona dinozaurom i asteroidzie, która miała doprowadzić do ich wyginięcia. Ross rozmawia o niej z uroczą i zainteresowaną paleontologią sprzedawczynią w sklepie z artykułami dla dzieci, kiedy razem z Rachel kupują wyprawkę dla swojego dziecka. Wspomina też, że wykorzystuje tę książkę na swoich zajęciach ze studentami (sezon 8, odcinek 21 – Ten z lekcjami gotowania).

Czytaj razem z Rossem:

Co czyta Monica?

Monica ma różne hobby – gotowanie, sprzątanie, bycie we wszystkim najlepszą… ale chyba nie obrała sobie za cel bycia najbardziej oczytaną, bo jej lista lektur jest zaskakująco krótka.

J.R.R. Tolkien, Hobbit – możemy założyć, że Monica czytała kiedyś Hobbita… albo przynajmniej kojarzy, o co w nim chodzi. Widzimy to, kiedy w odcinku z feministyczną książką o byciu stróżem własnego wiatru poprawia Rachel, która słuchając metafor użytych w tej książce, błędnie porównała ją do Hobbita (sezon 2, odcinek 19 – Ten, w którym Eddie nie chce się wynieść).

Jen Banbury, Like a Hole in the Head – tytułowa dziura idealnie pasuje do sytuacji… Książka pojawia się w odcinku, w którym Monicę ogarnęła obsesja na punkcie ustalenia, co robi pozornie bezużyteczny włącznik światła w nowym mieszkaniu dziewczyn. Widzimy Monicę czytającą tę książkę w scenie, w której Rachel wraca do domu i odkrywa, że podczas swojego śledztwa w poszukiwaniu kabli przyjaciółka zrobiła kilka pokaźnych dziur w ścianie (sezon 4, odcinek 15 – Ten z rugby).

Laura Day, Practical Intuition in Love – Monica czyta ten praktyczny poradnik o związkach, siedząc w Central Perk. Ta książka mocno kontrastuje z bardzo niepraktycznym (żeby nie powiedzieć: oderwanym od rzeczywistości) podejściem Rachel do jej znajomości z Dannym znanym również jako Yeti – to w tym odcinku Rachel snuje dziwne teorie na temat tego, po czyjej stronie jest piłeczka, i ewidentnie nadinterpretuje zachowania sąsiada (sezon 5, odcinek 7 – Ten, w którym Ross się wprowadza).

Harper Lee, Zabić drozda – Monica czyta tę książkę w swoim mieszkaniu w odcinku, w którym Phoebe poznaje policjanta Gary’ego… co jest dość dosłowną zapowiedzią tego, w jaki (brutalny) sposób zakończy się znajomość tych dwojga (sezon 5, odcinek 17 – Ten z nieumyślnym pocałunkiem Rachel).

Co czyta Chandler?

Chandler to jeden z tych bohaterów, którzy często zdradzają swoje obycie z kulturą, robiąc różne (nierzadko ironiczne) nawiązania do fabuły czy bohaterów znanych dzieł, nie tylko literackich. Czasem zdarza mu się co prawda zaliczyć wtopę, jak wtedy, kiedy chciał nazwać swoje dziecko Hemingway Bing, twierdząc, że Papa to jego ulubiony pisarz… a potem nie umiał wymienić żadnej jego książki (sezon 10, odcinek 8 – Ten z późnym Świętem Dziękczynienia). Oto lista lektur Chandlera i poczynionych przez niego nawiązań literackich:

Watty Piper, The little engine that could – widzimy Chandlera przeglądającego tę książkę dla dzieci w scenach, w których Phoebe daje pouczający koncert dla najmłodszych. Książki dla dzieci i z dziecięcymi motywami są dość istotnym rekwizytem postaci Chandlera – czyżby po to, by podkreślić jego niedojrzałość? (sezon 2, odcinek – Ten po Superpucharze, część 1).

James Prosek, Trout: An Illustrated History – Chandler przegląda ten album o pstrągach w Central Perk, na chwilę przed tym, jak Ross zdradzi mu szokującą prawdę na temat kobiet: one mówią sobie o wszystkim. Ale NAPRAWDĘ o wszystkim. Nawet o najintymniejszych szczegółach (sezon 3, odcinek 1 – Ten z fantazją o księżniczce Lei).

Gabriel García Márquez, Sto lat samotności – widzimy, jak Chandler czyta tę książkę w otwierającej odcinek scenie, w której Joey za ścianą skacze po łóżku i robi sobie krzywdę, upadając. To ten sam odcinek, w którym Chandler z pomocą Rossa i jego metody „przetaczania” próbuje rozwiązać swój „łóżkowy” problem z Janice – która przed snem koniecznie chce się przytulać, a Chandler chce mieć trochę wolności. Być może książka z tak wymownym tytułem jest jakimś nawiązaniem do potrzeby niezależności Chandlera i tego, że trudno mu się zaangażować w bliską relację. Chandler czyta tę książkę przez kilka odcinków, widzimy jak przysypia nad nią także w scenie, w której Joey przewierca się przez ścianę tuż obok jego głowy, próbując zbudować regał (sezon 3, odcinek 3 – Ten z dżemem oraz sezon 3, odcinek 5 – Ten z Frankiem Juniorem).

John Steinbeck, Myszy i ludzie – Chandler odnosi się do tej książki w rozmowie. Kiedy Joey nieco zbyt intensywnie okazuje uczucia małemu kurczaczkowi, Chandler wytyka mu to krótkim „Spokojnie, Lenny!”, robiąc przy okazji nawiązanie do książki Steinbecka, a konkretniej do jej bohatera, który lubi małe zwierzątka, ale ze względu na swoją siłę i nieuwagę często niechcący je zabija (sezon 3, odcinek 21 – Ten z kurczakiem i kaczką).

William Kotzwinkle, The Bear Went Over the Mountain – to książka, która niby jest powieścią dla dorosłych, ale łączy w sobie baśniowe elementy, takie jak tytułowy niedźwiedź, który znalazł zakopany przez pisarza manuskrypt i wyruszył z nim do Nowego Yorku, by zrobić karierę w branży wydawniczej. To chyba typ literatury idealnie obrazujący osobowość Chandlera – również łączącą w sobie dorosłość z zupełnie dziecięcymi, niedojrzałymi elementami. Może być to też jakieś nawiązanie do dziecinnych gierek uprawianych przez Rossa i Rachel po rozstaniu – bo Chandler czyta tę książkę na początku odcinka, w którym Rachel na siłę szuka sobie osoby towarzyszącej do teatru, a potem Ross ma na punkcie tego faceta obsesję (sezon 3, odcinek 22 – Ten z krzykaczem).

Margery Williams, Aksamitny królik – ta klasyczna baśń o brązowo-białym (nie różowym!) króliku to ulubiona opowieść z dzieciństwa Chandlera… ale także dziewczyny Joeya, w której Chandler się podkochuje. Kiedy zbliżają się jej urodziny, Chandler staje na głowie, by znaleźć dla niej pierwsze wydanie tej właśnie książki – choć ostatecznie pozwala, by to Joey wręczył jej ten prezent (sezon 4, odcinek 6 – Ten z niechlujną dziewczyną).

Daniel Keyes, Kwiaty dla Algernona – Chandler w jednym z odcinków nawiązuje do tej książki, w której chłopiec o bardzo niskiej inteligencji pod wpływem naukowego eksperymentu zamienia się w geniusza. Próbuje w ten sposób wytłumaczyć Joeyowi, dlaczego nie mogą wrócić do mniejszego i brzydszego mieszkania, skoro doświadczyli już mieszkania w przestronnym lokum po babci Moniki (sezon 4, odcinek 19 – Ten z pośpiechem).

Fred Haefele, Rebuilding the Indian – to książka o mężczyźnie, który wbrew wszelkim przeciwnościom próbuje odrestaurować stary motocykl, stanowiący także metaforę jego życia. Chandler czyta ją, kiedy mocno przeziębiona Monica próbuje mu wmówić, że czuje się zupełnie dobrze, i zaciągnąć go do łóżka – zupełnie, jakby wbrew wszelkim przeciwnościom chciała w tej sytuacji odbudować swój seksapil (sezon 6, odcinek 13 – Ten z siostrą Rachel).

Jack Canfield, Mark Victor Hansen, Balsam dla Duszy, czyli Opowieści otwierające serca i rozgrzewające ducha – Chandler czyta tę książkę w odcinku, w którym okazuje się, że niemal nic go nie wzrusza, nawet Bambi ani szczeniaczek o trzech łapach. Po tym, jak zostaje oskarżony przez przyjaciół, że chyba jest martwy w środku, sięga po tę książkę, by sprawdzić, czy któraś z opisanych w niej poruszających historii do niego przemówi. Bez rezultatu – dopiero niekończące się miłosne problemy Rossa i Rachel coś w nim przełamują i zmuszają go do płaczu (sezon 6, odcinek 14 – Ten, w którym Chandler nie płacze).

Czytaj z Chandlerem:

Co czyta Phoebe?

Phoebe, mimo tego, że napisała w życiu co najmniej 15 książek, nie należy do najbardziej zapalonych czytelniczek w serialu – widzimy ją z książką zaledwie kilka razy. Oto istniejące w rzeczywistości lektury, po które sięgała:

Jaś i magiczna fasola – Phoebe odnosi się do tej klasycznej baśni, próbując pocieszyć Rachel po zerwaniu z Barrym i odcięciu się od pieniędzy ojca. Porównuje jej sytuację do perypetii chłopca, który oddał swoją ukochaną krowę za garść magicznych fasolek, które otworzyły przed nim nowe możliwości (sezon 1, odcinek 4 – Ten z George’em Stephanopoulosem).

Heidi Murkoff i Sharon Mazel, W oczekiwaniu na dziecko – kiedy Phoebe jest surogatką dla swojego młodszego brata i jego żony, czyta tę książkę o ciąży i porodzie, siedząc w kawiarni tuż przed tym, jak Chandler zacznie opowiadać o sztuce, w której gra jego dziewczyna. Niestety poradnik nie przygotował Phoebe na to, że dziecko będzie się domagało, by jadła mięso (sezon 4, odcinek 13 – Ten z zadurzeniem Rachel).

Patrick Hanks, A Concise Dictionary of First Names – kiedy Frank i Alice pozwalają Phoebe wybrać imię dla jednego z trojaczków, widzimy ją z tym słownikiem imion w ręku i słyszymy, że przewertowała cały w poszukiwaniu inspiracji. Ale być może jest tu także drugie dno i podprowadzenie pod nowy powracający żart – bo zaledwie kilka odcinków później poznamy fałszywe nazwisko Phoebe: Regina Phalange (sezon 4, odcinek 18 – Ten z nową sukienką Rachel).

Emily Brontë, Wichrowe wzgórza – Phoebe, która nigdy nie chodziła do liceum, zapisuje się na kurs dla dorosłych poświęcony literaturze. Dla towarzystwa zaciąga na niego także Rachel – ale to okazuje się niezbyt trafionym pomysłem. Rachel, która w liceum zamiast przeczytać Wichrowe wzgórza, ćwiczyła z cheerleaderkami piramidę, przychodzi na zajęcia nieprzygotowana i kradnie błyskotliwe przemyślenia Phoebe na temat fabuły – przez co to Phoebe wychodzi na idiotkę (sezon 5, odcinek 9 – Ten z kanapką Rossa).

Charlotte Brontë, Jane Eyre – w tym samym odcinku Phoebe postanawia się zemścić na Rachel. Kiedy na kurs literatury zadane jest przeczytanie Jane Eyre, a Rachel znów przychodzi nieprzygotowana, bo wolała poczytać „Vogue’a”, Phoebe wpuszcza ją w maliny, podpowiadając jej, że bohaterka książki tak naprawdę była cyborgiem (sezon 5, odcinek 9 – Ten z kanapką Rossa).

Clement Clarke Moore, Noc wigilijna – na początku odcinka Phoebe recytuje Joeyowi ten klasyczny świąteczny wiersz, a potem przywłaszcza sobie jego autorstwo (sezon 9, odcinek 10 – Ten ze Świętami w Tulsie).

Czytaj z Phoebe:

Co czyta Joey?

Mogłoby się wydawać, że Joey nie jest osobą, która chętnie sięgałaby po książki… chyba że po to, by jakąś zjeść. Zwłaszcza, że serial celowo kreuje go na… zaprzeczenie intelektualisty. Ale to nie do końca prawdziwy obraz. Joeyowi zdarza się czytać książki, a czasem nawet zaskoczyć odniesieniem do prawdziwych klasyków.

Milan Kundera, Nieznośna lekkość bytu – kiedy pod koniec odcinka przyjaciele grają w Pictionary, Joey z zadziwiającą łatwością odgaduje tytuł tej książki. Ta scena najpewniej była zaplanowana po prostu jako żart, ale pokazuje, że zainteresowania i wiedza ogólna Joeya wcale nie są aż tak ograniczone, jak mogłoby się wydawać (sezon 1, odcinek 18 – Ten z pokerem).

Stephen King, Lśnienie – Rachel znajduje tę książkę w zamrażalniku u Joeya. Okazuje się, że Joey czytał ją poprzedniego wieczoru i się przestraszył, więc swoim zwyczajem schował książkę do zamrażarki. To chyba ulubiona książka Joeya, którą czytał już co najmniej kilka razy. Rozmowa na ten temat doprowadza do wymiany lektur (sezon 3, odcinek 13 – Ten, w którym Monica i Richard są tylko przyjaciółmi).

Louisa May Alcott, Małe kobietki – w ramach wspomnianej wymiany lektur Joey sięga po polecone mu przez Rachel Małe kobietki. Jest zachwycony, chociaż początkowo ma pewien problem w połapaniu się, kto jest kim, ze względu na dość uniwersalne płciowo imiona niektórych bohaterów. Joey tak zżywa się z bohaterkami, że kiedy Beth poważnie podupada na zdrowiu, jest mu zbyt smutno, zaczyna się bać dalszego ciągu i chowa książkę do zamrażarki (sezon 3, odcinek 13 – Ten, w którym Monica i Richard są tylko przyjaciółmi).

Encyklopedia, tom z literą V – Joey skrupulatnie studiuje jeden tom encyklopedii, który kupił od domokrążcy za znalezione w spodniach 50 dolarów, by trochę się dokształcić i nie odstawać tak bardzo w rozmowach z przyjaciółmi. Pod koniec odcinka widzimy efekty – Joey próbuje się popisać świeżo zdobytą wiedzą, ale ekipa szybko zmienia temat na coś, co chyba znajdowałoby się w innym tomie encyklopedii (sezon 4, odcinek 3 – Ten z kajdankami).

George Orwell, 1984 – Joey znów zaskakuje odniesieniem literackim, tym razem w sytuacji, kiedy razem z Chandlerem próbują zbić Monikę z tropu i przekonać, że Chandler nie chce się żenić. Podczas rozmowy o tym, że małżeństwo to tylko narzędzie, którym rząd próbuje kontrolować obywateli, Joey wspomina o Wielkim Bracie. Oczywiście można też założyć, że Joey podłapał to popularne określenie w jakichś innych okolicznościach i wcale nie zna książki Orwella… Ale wykażmy trochę dobrej woli (sezon 6, odcinek 25 – Ten z oświadczynami, część 2).

Heidi Murkoff i Sharon Mazel, W oczekiwaniu na dziecko – ta książka pojawiła się już na liście lektur Phoebe, ale w ósmym sezonie czyta ja także Joey, kiedy Rachel jest w ciąży. Joey musi się przygotować na nadejście małego lokatora, skoro chce namówić Rachel, by się od niego nie wyprowadzała (sezon 8, odcinek 9 – Ten z plotką).

Robert Munsch, Love you forever – Joey czyta tę książeczkę dla dzieci na głos w ramach prezentu dla małej Emmy podczas jej pierwszych urodzin… i swoim występem doprowadza obecnych do płaczu (sezon 10, odcinek 4 – Ten z tortem).

Czytaj z Joeyem:

Co czyta Rachel?

Podobnie jak Joey, Rachel nie jest w serialu kreowana na intelektualistkę… delikatnie mówiąc. A tymczasem wygląda na to, że to jej lista lektur jest najdłuższa!

Dr Seuss, Oh, The Places You’ll Go! – Rachel dostaje tę książkę wyzwaniach, możliwościach i podróżach życia od Joeya na urodziny. Mimo, że jest to książka raczej dla dzieci, całkiem nieźle odnosi się do sytuacji Rachel, która w pierwszym sezonie podjęła wyzwanie odcięcia się od pieniędzy rodziców – a na dodatek zaraz podejmie kolejne ryzyko, ruszając na lotnisko z zamiarem wyznania uczuć wracającemu z Chin Rossowi (sezon 1, odcinek 24 – Ten, w którym Rachel się dowiaduje).

Książki Danielle Steel – słyszymy o tym, że Rachel czytała książki Danielle Steel, kiedy porównuje jej romanse do pasji swojego opartego głównie na fizyczności związku z ledwo mówiącym po angielsku Włochem Paolo (sezon 2, odcinek 12 – Ten z tuzinem lasagne).

J.R.R. Tolkien, Hobbit – możemy założyć, że Rachel w dzieciństwie czytała Hobbita… albo przynajmniej mgliście kojarzy jakieś związane z nim pojęcia. Widzimy to w odcinku z feministyczną książką o byciu stróżem własnego wiatru, kiedy określenia takie jak Lightning Bearer kojarzą jej się z Hobbitem, prawdopodobnie z tytułem Ring Bearer – Powiernik Pierścienia (sezon 2, odcinek 19 – Ten, w którym Eddie nie chce się wynieść).

Terry McMillan, How Stella Got Her Groove Back – romantyczna historia o kobiecie, która na nowo układa sobie życie uczuciowe. Idealnie pasuje do sytuacji, bo Rachel czyta ją na chwilę przed tym, jak stwierdzi, że musi kogoś poderwać i znaleźć osobę towarzyszącą na premierę spektaklu Joeya. Co prawda przez Rachel przemawia tutaj raczej chęć udowodnienia czegoś Rossowi, który po ich rozstaniu już zaczął się z kimś spotykać – ale książka zdecydowanie pasuje do motywu powrotu do randkowania (sezon 3, odcinek 22 – Ten z krzykaczem).

Joan Didion, The Last Thing He Wanted – to znów książka bardzo dobrze dobrana do sytuacji, przynajmniej pod względem tytułu. Rachel czyta ją w odcinku, w którym namawia nową dziewczynę Rossa do ogolenia sobie głowy na łyso (a nawet: dokładnie w tej samej scenie) – i rzeczywiście jest to jedna z ostatnich rzeczy, jakich Ross mógłby sobie życzyć (sezon 3, odcinek 25 – Ten na plaży).

Louisa May Alcott, Małe kobietki – w odcinku z wymianą książek zapytana o lekturę, do której wracała więcej niż raz, Rachel wymienia Małe kobietki. Udaje jej się też namówić Joeya, by sięgnął po ten uroczy klasyk (sezon 4, odcinek 3 – Ten z kajdankami).

Stephen King, Lśnienie – w tym samym odcinku Rachel czyta polecone przez Joeya Lśnienie. Może to być jakiś efekt tego, że w tym okresie sporo myślała o strachu – kilka odcinków wcześniej bez żadnego planu rzuciła pracę w kawiarni, by strach przed bezrobociem zmobilizował ją do poszukania lepszej pracy (sezon 4, odcinek 3 – Ten z kajdankami).

Ayn Rand, Hymn – Rachel czyta tę książkę w Central Perk w scenie, w której Ross za wszelką cenę próbuje zwrócić jej uwagę na to, że właśnie zdobył numer telefonu ładnej kobiety. Fakt, że Rachel czyta dystopijną książkę o socjalizmie, teoretycznie mógłby sugerować, że jest zbyt dojrzała na tego typu gierki w zazdrość i „komu bardziej przeszło”… Ale w tym samym odcinku zacznie się umawiać z dużo młodszym od siebie studentem, więc chyba jednak zmarnowała potencjał bycia tą dojrzalszą (sezon 4, odcinek 5 – Ten z nową dziewczyną Joeya).

Jen Banbury, Like a Hole in the Head – kolejna książka, która pojawia się w serialu dwukrotnie. Monica czytała ją w sezonie 4, kiedy w wyniku zakładu dziewczyny straciły mieszkanie na rzecz chłopaków, a teraz Rachel czyta ją w odcinku, w którym dowiaduje się, że musi się wyprowadzić, bo Monica chce zamieszkać z Chandlerem – znów więc traci mieszkanie (sezon 6, odcinek 2 – Ten, w którym Ross przytula Rachel).

Dalajlama XIV i Howard C. Cutler, Sztuka Szczęścia: poradnik życia – Rachel czyta tę książkę w odcinku, w którym jej młodsza siostra zaczyna się umawiać z Rossem. Sądząc po jej zazdrosnym zachowaniu, chyba nie wyciągnęła wniosków z lektury (sezon 6, odcinek 13 – Ten z siostrą Rachel).

Vicki Iovine, The Girlfriends Guide to Pregnancy – przygotowując się na narodziny dziecka, Rachel sięga po książki o ciąży i macierzyństwie. Widzimy ją z tym poradnikiem w odcinku, w którym Joey proponuje, by po narodzinach dziecka Rachel dalej u niego mieszkała, ale także w odcinku z młodszą siostrą Joeya (sezon 8, odcinek 7 – Ten z plamą oraz sezon 8, odcinek 10 – Ten z butami Moniki).

Mary Jeanne Menna, The New Mom’s Manual: Over 800 Tips and Advice From Hundreds of Moms for Baby’s First Year oraz Linda Danis, 365 Things Every New Mom Should Know – widzimy te książki o rodzicielstwie w mieszkaniu Rossa i Rachel w odcinku, w którym Emma nie chce przestać płakać. Monica i Phoebe szukają w nich ratunku i sposobu na uspokojenie dziecka, ale można założyć, że Rachel czytała te książki – tyle, że ewidentnie nie doczytała, że nie należy budzić śpiącego dziecka (sezon 9, odcinek 2 – Ten, w którym Emma płacze).

Czytaj z Rachel i Moniką:

Książki czytane przez innych bohaterów

Dr Seuss, Yertle the Turtle and other stories – widzimy tę książkę w mieszkaniu Carol i Susan. Susan w rozmowie z Rossem wspomina, że czyta tę klasyczną bajkę nienarodzonemu dziecku Rossa i jego byłej żony. W fabule książeczki pojawia się motyw zamiany jednego żółwiego króla na drugiego – może to być jakieś odniesienie do tego, że kilka odcinków wcześniej wymieniono aktorkę grającą byłą żonę Rossa (sezon 1, odcinek 9 – Ten, w którym ucieka Superpies).

Charles Baudelaire, Kwiaty zła – ten tom poezji pojawia się w odcinku z przystojnym (choć pretensjonalnym) Julio, który pracuje razem z Monicą w restauracji stylizowanej na lata 50. To właśnie on podczytuje tę książkę w pracy, a Monica przyznaje, że sama jej nie czytała (sezon 3, odcinek 12 – Ten z zazdrością).

Paulo Coelho, Alchemik – kolejna książka, która pojawia się w serialu co najmniej dwa razy. W sezonie 5 czytał ją Ross tuż przed wyprawą do Vegas, w sezonie 8 zaś widzimy ją w rękach granego przez Seana Penna chłopaka Phoebe, będącego jednocześnie byłym chłopakiem jej siostry bliźniaczki Ursuli… (sezon 8, odcinek 7 – Ten z plamą).

Joanne Stone, Keith Eddleman i Mary Duenwald, Ciąża dla bystrzaków – widzimy tę książkę (najprawdopodobniej należącą do ciężarnej Rachel) w rękach młodszej siostry Joeya, która też jest w tym samym czasie w ciąży. Oryginalny tytuł nawiązujący do głupoty (Pregnancy for dummies) może się odnosić do rażących braków w edukacji młodej Giny i jej chłopaka, ale także do zachowania Joeya, który ma poważny problem z zaakceptowaniem, że jego młodsza siostra będzie miała dziecko bez ślubu (sezon 8, odcinek 10 – Ten z butami Moniki).

Książki wymyślone na potrzeby serialu

Poza naprawdę istniejącymi książkami, po które możecie sięgnąć, w serialu przewija się także kilka lektur wymyślonych specjalnie na potrzeby fabuły. Oto one:

Nora Bing, Euphoria Unbound – matka Chandlera jest autorką poczytnych romansów, a promocja jej najnowszej książki jest pretekstem do wizyty w Nowym Jorku, która zaowocuje spotkaniem z synem… i innymi znaczącymi wydarzeniami. Nora inspiruje również Rachel do podjęcia własnych, choć średnio udanych, prób literackich (sezon 1, odcinek 11 – Ten z panią Bing).

Pan Heckles, My Big Book of Grievances (Moja wielka księga skarg) – sąsiad z mieszkania poniżej Rachel i Moniki nieźle daje się przyjaciołom we znaki… okazuje się jednak, że z wzajemnością. Po śmierci sąsiada ekipa odkrywa, że mężczyzna prowadził szczegółową księgę, w której zapisywał wszystkie ich sąsiedzkie przewinienia i hałasy. Książka i cała postać sąsiada w dosłowny sposób odnosi się do Chandlera i jego podejścia do kobiet. Być może jest to też jakieś podprowadzenie pod resztę sezonu, w którym temat żalów i konfliktów jest dość powszechny – dwa odcinki później ekipa pierwszy raz poważnie się pokłóci (o pieniądze), kilka odcinków dalej rodzice Rachel będą się rozwodzić i trzeba będzie ich trzymać z dala od siebie, a Joey i Chandler najpierw pokłócą się o złotą bransoletę, a potem przestaną ze sobą mieszkać (sezon 2, odcinek 3 – Ten, w którym umiera Heckles).

Jennifer Milmore, Be Your Own Windkeeper (Bądź stróżem wiatru swego) – w drugim sezonie dziewczyny z zachwytem czytają tę otwierającą oczy feministyczną książkę o wyrwaniu się spod władzy mężczyzn i odzyskaniu kontroli nad swoim życiem. Zdumiony asertywnym zachowaniem Rachel Ross także próbuje ją czytać, ale ma problem ze zrozumieniem metafor. Efekty tej asertywności widzimy również kilka odcinków później, kiedy Rachel mimo fatalnego początku wychodzi obronną ręką z wesela Barry’ego i Mindy. Nazwisko autorki książki to tak naprawdę nazwisko jednej z aktorek pracujących przy serialu – tej, która zagrała potem Lauren, dublerkę Kate Miller, z którą w trzecim sezonie umawiał się Joey (sezon 2, odcinek 19 – Ten, w którym Eddie nie chce się wynieść).

Książki napisane przez Phoebe – ta o Marshy i Chesterze oraz 14 innych. Nie wiemy wiele na temat prób literackich Phoebe – poza tym, że było ich sporo i że ich jedyna czytelniczka (a zarazem autorka) przyjęła je bardzo ciepło (sezon 6, odcinek 21 – Ten, w którym Ross poznaje tatę Elizabeth).

Erotyczna książka z pokoju Rachel – nie wiemy, jaki tytuł nosiła opowieść o Zeldzie, córce wikarego, i seksownym kominiarzu, którą Rachel ewidentnie podczytywała przed snem, bo trudno odczytać, co jest napisane na okładce… Ale zdecydowanie jest to książka, która wywarła ogromne wrażenie na Joeyu (sezon 7, odcinek 2 – Ten z książką Rachel).

Praca doktorska Rossa – Ross jest niezwykle podekscytowany, kiedy znajduje egzemplarz swojej pracy doktorskiej o skamielinach w największej bibliotece uniwersyteckiej. Problem w tym, że książka mieści się w alejce, do której ludzie zazwyczaj chodzą nie czytać, a uprawiać seks (sezon 7, odcinek 7 – Ten z biblioteką i książką Rossa).

Dutch for beginners – Ross uczy się holenderskiego z tej książki w odcinku, w którym chce przejąć dla Rachel mieszkanie po swojej umierającej sąsiadce Holenderce. Książki do nauki niderlandzkiego oczywiście istnieją, ale nie znaleziono dokładnego odpowiednika tej użytej w serialu (sezon 8, odcinek 7 – Ten z plamą).

Ross Geller, Science Boy – komiks o chłopcu z nadnaturalnym pragnieniem zdobywania wiedzy narysowany przez Rossa w jego nastoletnich latach. Ross stracił go, kiedy został obrabowany na ulicy (jak się okazuje, przez nastoletnią Phoebe). Po latach przyjaciółka zwraca mu komiks, mówiąc, że dużo się z niego nauczyła (sezon 9, odcinek 15 – Ten z napadem).

Riding the Storm Out: Coping With Postpartum Depression oraz Sex and the Single Mother – obie te książki dla młodych matek pojawiają się w serialu podczas pierwszych urodzin Emmy, kiedy najpierw Joey, a potem Phoebe sięgają po nie, przygotowując swoje zaimprowizowane występy. Są na rynku książki o podobnej tematyce, ale nie znaleziono dokładnego odpowiednika tych wykorzystanych w serialu (sezon 10, odcinek 4 – Ten z tortem).

Essential French – podręcznik do nauki francuskiego pojawia się w odcinku, w którym Joey z pomocą Phoebe próbuje podłapać trochę języka przed przesłuchaniem do roli w teatrze. Książki do nauki francuskiego są powszechne, ale nie znaleziono dokładnego odpowiednika tego podręcznika. Być może pojawienie się tego wątku zapowiada też nadchodzący w tym sezonie motyw z Rachel rozważającą przeprowadzkę do Paryża (sezon 10, odcinek 13 – Ten, w którym Joey mówi po francusku).

Można śmiało założyć, że nie są to wszystkie książki, jakie przewinęły się przez cały serial… Dość często na przykład widzimy sterty różnych książek i albumów leżące na stoliku w Central Perk albo stojące na półkach gdzieś w tle kadru – ale nie zawsze da się je zidentyfikować, a sam fakt, że coś stoi u kogoś na półce, jeszcze nie znaczy, że zostało przeczytane (czego ja i moja biblioteczka jesteśmy najlepszym dowodem). Starałam się jednak wyśledzić możliwie najwięcej książek, które zostają wprost wspomniane lub są dobrze widoczne na ekranie.

Czyja lista lektur podoba wam się najbardziej?