Przegląd Kobiecego Kina #6: thrillery

by Mila

W najnowszym odcinku Przeglądu Kobiecego Kina, czyli cyklu, w którym polecam wam twórczość ciekawych reżyserek, postawiłam sobie dość trudne zadanie… Przyjrzymy się thrillerom, czyli gatunkowi bardzo zdominowanemu przez męskich twórców (według statystyk podawanych przez Women and Hollywood na jeden thriller wyreżyserowany przez kobietę przypadają średnio aż 44 wyreżyserowane przez mężczyzn – i po filmach akcji jest to druga największa dysproporcja). W moim skromnym odczuciu thriller jest też gatunkiem o dość nieostrych granicach – jego główne wyznaczniki to to, że ma trzymać w napięciu (wywoływać dreszczyk emocji) i operować tajemnicą i niepewnością, ale przecież nie on jeden tak robi… przez co nierzadko jego obszar mocno pokrywa się z innymi gatunkami, w szczególności z horrorem i kryminałem. Przekopałam się przez mnóstwo filmów, z których spora część odpadła, bo była „za mało thrillerowa” albo „za bardzo kryminalna”… Ostatecznie jednak wybrałam dla was 10 dość różnorodnych filmów, które mieszczą się w ramach thrillera i oferują ciekawe punkty widzenia, warte zgłębienia tematy albo po prostu świetną rozrywkę. Oto one:

Thriller gangsterski: Twoja kobieta (I’m your woman), reż. Julia Hart, 2020

Ten osadzony w latach 70. film przygląda się mafijnemu życiu z punktu widzenia żony niby świadomej, że mąż działa poza granicami prawa, ale trzymanej na co dzień z dala od jego „interesów” i niespecjalnie skorej do zadawania pytań. Kiedy pewnego dnia mąż znika bez śladu, Jean z małym dzieckiem na ręku jest zmuszona uciekać i ukrywać się przed zemstą gangsterów. Początkowo zdezorientowana i przerażona kobieta stopniowo zaczyna odkrywać sekrety męża i orientować się w bezlitosnych realiach mafijnego życia. Fakt, że patrzymy na wszystko oczami nieświadomej żony gangstera, z jednej strony oferuje ciekawą perspektywę – z drugiej ma swoje konsekwencje dla tempa i rozwoju fabuły. To nie jest film, który od początku pędzi od strzelaniny do strzelaniny. Akcja rozwija się powoli, bohaterka przez długi czas trzymana jest w niewiedzy, a jej dni kurczą się do rozmiarów usypiania płaczącego dziecka i nerwowego wyglądania przez okno. Nawet wtedy czuć jednak podskórne buzowanie napięcia, a z czasem akcja nabiera rozpędu i wyrywa bohaterkę ze sfery dotychczasowego (dys)komfortu. Zarazem nietypowy, ale i nawiązujący klimatem do thrillerów noir i mafijnego kina film Julii Hart to coś zdecydowanie wartego uwagi! W głównej roli doskonała Rachel Brosnahan. Film do obejrzenia w ramach abonamentu na platformie Prime Video.

Kadr z filmu <em>Twoja kobieta</em>), reż. Julia Hart, 2020
Kadr z filmu Twoja kobieta), reż. Julia Hart, 2020

Thriller ekologiczny: Night moves, reż. Kelly Reichardt, 2013

Film Kelly Reichardt przeprowadza nas przez radykalną akcję małej grupy ekologów, którzy postanawiają wysadzić w powietrze wielką tamę na rzece – i w ten sposób doprowadzić do ogólnonarodowej dyskusji na temat niszczenia wodnych ekosystemów. Przygotowania i realizację ich planów ogląda się niemal jak jakąś operację szpiegowską, w której wiele rzeczy może pójść nie tak i na każdym kroku można zostać złapanym. To nie jest już przecież przykucie się do drzewa, ale zbrojny atak na państwową infrastrukturę i stworzenie potencjalnego zagrożenia dla przebywających w pobliżu osób, jak by na to nie patrzeć: akt terrorystyczny. Mimo drobiazgowego planowania, nieprzewidziany przebieg akcji i stres związany z ukrywaniem się przed policją przytłaczają część bohaterów, wytwarzając w grupie atmosferę paniki i wzajemnej podejrzliwości. Świetnie skonstruowany, trzymający w napięciu mimo niespiesznego posuwania akcji do przodu, film Reichardt eksploruje pytania o sens, moralną słuszność i konsekwencje tak drastycznych działań aktywistów, a także przegląda się psychice jednostki postawionej pod niesamowitą presją. W głównych rolach Jesse Eisenberg i Dakota Fanning. Film dostępny jest do wypożyczenia na platformie eKino Pod Baranami. (Nie mylić z filmem z 1975 roku pod tym samym tytułem).

Kadr z filmu <em>Night moves</em>, reż. Kelly Reichardt, 2013
Kadr z filmu Night moves, reż. Kelly Reichardt, 2013

Thriller szpiegowski (prosto z Indii): Raazi, reż. Meghna Gulzar, 2018

W swoim inspirowanym prawdziwymi wydarzeniami thrillerze Meghna Gulzar zabiera nas w początek lat 70. XX wieku, w okres tuż przed wojną między Indiami i Pakistanem. W takich okolicznościach młoda dziewczyna z Indii zostaje wydana za oficera pakistańskiej armii, by szpiegować swojego wysoko postawionego teścia i zapobiec napaści na swoją ojczyznę. Mimo krótkiego i pospiesznego szkolenia szpiegowskiego, kobieta radzi sobie nieźle, zdobywa informacje i wkupuje się w łaski nowej rodziny – do czasu, aż jeden ze służących zaczyna ją podejrzewać. Pokazany przede wszystkim z punktu widzenia agentki, która na każdym kroku ryzykuje życiem swoim i innych, film Meghny Gulzar trzyma w napięciu i porusza, bardzo sprawnie balansując momenty akcji i emocjonalnego dramatu bohaterki, która chyba nie spodziewała się, że jej poświęcenie dla ojczyzny będzie tak bolesne i skomplikowane. Raazi jest przez wielu odczytywane jako film patriotyczny i rzeczywiście sporo jest tu mowy o obowiązkach wobec ojczyzny i o tradycji służby krajowi – ale jednocześnie to film całkiem wyważony w swoim portretowaniu bohaterów obu narodów. Jest w nim wręcz coś głęboko humanistycznego, a w końcówce paradoksalnie nawet pacyfistycznego – mimo swojej tematyki nie gloryfikuje przemocy ani wojny, podkreślając raczej jej konsekwencje dla zamieszanych w to wszystko ludzi. Sprawnie poprowadzony i dobrze zagrany, ten szpiegowski thriller przepuszczony przez kulturowy filtr inny, niż jesteśmy przyzwyczajeni, zasługuje na danie mu szansy. Film dostępny jest do wypożyczenia na platformie Apple TV+, w języku hindi i z angielskimi napisami, polskich napisów na ten moment niestety jeszcze nie ma.

Kadr z filmu Raazi, reż. Meghna Gulzar, 2018

Thriller o zazdrości: Niezapomniany (Unforgettable), reż. Denise Di Novi, 2017

Denise Di Novi w swoim thrillerze eksploruje temat obsesyjnej zazdrości i pragnienia zemsty, które potrafią zniszczyć życie wszystkim zaangażowanym. Sprawiająca wrażenie zaburzonej kobieta nie potrafi się pogodzić z faktem, że jej były mąż ma nową dziewczynę, i postanawia wymierzyć jej karę za to, że ta rzekomo „ukradła jej życie”. Katherine Heigl jako była żona z piekła rodem i Rosario Dawson jako kobieta, która po strasznych przejściach z poprzednim partnerem w nowym związku miała nadzieję odnaleźć normalność – a znalazła faceta w pakiecie z demoniczną eks. Ten trzymający w napięciu film to w pewnym sensie podwójny portret. Z jednej strony przyglądamy się z wierzchu perfekcyjnej, a w środku całe życie tłamszonej przez wymagającą matkę bohaterce, która nie cofnie się przed niczym, by wymierzyć pokrętnie rozumianą sprawiedliwość za swoje wyimaginowane krzywdy. Z drugiej mamy kobietę po przejściach, która wyrwawszy się z jednego przemocowego związku, nagle orientuje się, że znów jest w relacji, w której ktoś nią manipuluje, zastrasza, podaje w wątpliwość jej zdrowie psychiczne i naraża na niebezpieczeństwo – tyle że tym razem to nie partner, a jego była żona. Film z góry zapowiada nam, jak daleko zajdzie ten nierówny pojedynek – a potem krok po kroku przyglądamy się stopniowej eskalacji napięcia i konfliktów. Film do obejrzenia w ramach abonamentu na platformie Netflix oraz do wypożyczenia na platformie Chili.

Kadr z filmu <em>Niezapomniany</em>, reż. Denise Di Novi, 2017
Kadr z filmu Niezapomniany, reż. Denise Di Novi, 2017

Thriller biograficzny: Obywatel Jones, reż. Agnieszka Holland, 2019

Ten biograficzny film Agnieszki Holland rzuca światło na fragment historii, o którym za mało się mówi – a który w dzisiejszych czasach rezonuje w szczególny sposób. Tytułowy bohater to walijski dziennikarz, który podczas swojej wizyty w ZSRR w latach 30. XX wieku trafia na niepokojące informacje i rusza w ryzykowną podróż, by odkryć prawdę o sztucznie wywołanym przez Stalina wielkim głodzie, który na terenach samej Ukrainy zabił według różnych źródeł od 3 do nawet 10 milionów ludzi. Dotarcie do prawdy jest dla bohatera wyzwaniem, ale opowiedzenie jej światu to jeszcze trudniejsze zadanie w obliczu systemu, który za wszelką cenę stara się ją zatuszować, oporu siedzących w kieszeni sowietów zagranicznych korespondentów i naiwności zachodnich elit. Obywatel Jones to przejmująca opowieść o dziennikarskim śledztwie i upartej walce o prawdę i moralność – nawet, gdy przychodzi za nią zapłacić wysoką cenę. To też obraz mocny i niepozbawiony wstrząsających, choć nierzadko rozgrywających się niemal w ciszy, scen, które długo potrafią jeszcze widza prześladować. W głównej roli James Norton. Film do obejrzenia w ramach abonamentu na platformach Netflix (do 31 stycznia) i Player oraz do wypożyczenia na platformach Chili i Premiery Canal+.

Kadr z filmu <em>Obywatel Jones</em>, reż. Agnieszka Holland, 2019
Kadr z filmu Obywatel Jones, reż. Agnieszka Holland, 2019

Thriller z komentarzem społecznym: Zakładnik z Wall Street (Money Monster), reż. Jodie Foster, 2016

W filmie Jodie Foster przecinają się ze sobą światy finansjery i mediów, kiedy młody mężczyzna, który stracił wszystkie pieniądze, inwestując je na giełdzie za namową prezentera popularnego programu telewizyjnego, wdziera się do studia z bombą i bierze zakładników. Zakładnik z Wall Street świetnie działa na kilku różnych poziomach. Przede wszystkim jako trzymający w napięciu thriller o porywaczu i zakładnikach, którzy starają się zrobić wszystko, by przeżyć. Fakt, że wszystko to dzieje się na wizji i jest na żywo oglądane przez miliony ludzi, a mimo kryzysowej sytuacji ekipa stara się nadal prowadzić program, bardzo dużo mówi o charakterze współczesnych mediów informacyjnych i o fascynacji przemocą – a przebitki na widzów, którzy po zakończeniu transmisji jak gdyby nigdy nic wracają do swoich zajęć, mówią też całkiem sporo o tym, jak przyzwyczailiśmy się do traktowania wiadomości i przemocy jako rozrywki. Wreszcie na trzecim poziomie, za sprawą manifestu zamachowca i zrozumienia, jakie jego złość na bogaczy z Wall Street znajduje wśród gapiów na ulicach, wybrzmiewa tu także krytyka środowiska bankowego – w momencie ukazania się filmu wciąż jeszcze żywa po kryzysie z 2008 roku. Świetny scenariusz i bardzo dobra realizacja dają nam w efekcie film, który jest nie tylko doskonałą rozrywką, ale i lustrem, w którym odbijają się mroczne aspekty współczesnego świata. Na ekranie między innymi George Clooney, Julia Roberts i Jack O’Connell. Film do wypożyczenia na platformach Apple TV+ oraz Chili.

Kadr z filmu <em>Zakładnik z Wall Street</em>, reż. Jodie Foster, 2016
Kadr z filmu Zakładnik z Wall Street, reż. Jodie Foster, 2016

Thriller o miłości i zbrodni: Miłość dla dorosłych (Kærlighed for voksne), reż. Barbara Topsøe-Rothenborg, 2022

Ten duński film balansujący pomiędzy thrillerem psychologicznym i dramatem jest ekranizacją powieści Anny Ekbert i trochę to widać w jego konstrukcji, zwłaszcza za sprawą narracji z offu – fabuła jest opowiadana z punktu widzenia policjanta, który zabawia swoją dorosłą córkę opowieścią o tajemniczej sprawie, której nie udało mu się w pracy doprowadzić do końca. Początkowo historia wydaje się prosta, już na wstępie dostajemy informację: mąż zamordował żonę, gdy ta odkryła jego romans – i spodziewamy się, że będzie to odwrócona konstrukcja thrillera, w której śledzimy wydarzenia, jakie doprowadziły do morderczego finału. Tymczasem jednak film sprawnie wodzi nas za nos i pokazuje, że to, co już wiemy, to dopiero początek większej, pełnej zaskakujących zwrotów akcji historii o miłości, zdradzie, zazdrości i namiętnościach, które wymykają się spod kontroli – a bohaterowie kryją w sobie znacznie więcej, niż podejrzewaliśmy. Film potrzebuje chwili, żeby się rozkręcić i wytrącić nas z poczucia, że wiemy, dokąd to wszystko zmierza – ale kiedy już mu się to uda, jest naprawdę dobry i wciąga w tę pokręconą historię złożoną z niedających się już sprawdzić teorii detektywa, który poniósł porażkę. W głównych rolach Dar Salim i Sonja Richter. Film do obejrzenia w ramach abonamentu na platformie Netflix.

Kadr z filmu <em>Miłość dla dorosłych</em>, reż. Barbara Topsøe-Rothenborg, 2022
Kadr z filmu Miłość dla dorosłych, reż. Barbara Topsøe-Rothenborg, 2022

Thriller kostiumowy: Bal szalonych kobiet (Le bal des folles), reż. Mélanie Laurent, 2021

Ten francuski film kostiumowy osadzony pod koniec XIX wieku zagląda do wnętrza szpitala psychiatrycznego dla kobiet – czy może raczej więzienia, przechowalni albo miejsca tortur dla osób, które w taki czy inny sposób nie wpasowywały się w ówczesne społeczne normy. Młoda i nieco niepokorna Eugénie zostaje tam zamknięta wbrew swej woli po tym, jak rodzina orientuje się, że dziewczyna rozmawia z duchami. Film gatunkowo nieco dotyka tutaj fantastyki, bo niespecjalnie kwestionuje zdolności bohaterki i nie podważa jej zdrowia psychicznego – ale jej tajemniczy dar staje się pretekstem do krytycznego spojrzenia na barbarzyńską przeszłość psychiatrii, której metody dziś uznalibyśmy za tortury w żaden sposób niemogące pacjentkom pomóc. W tym mrocznym okresie dostanie się do tego typu placówki było jak wyrok, o czym szybko przekonuje się nasza bohaterka – bo zadaniem takich miejsc nie było leczenie i przywracanie cierpiącego człowieka społeczeństwu, ale łamanie ducha nieposłusznych i izolacja niewygodnych. W tych beznadziejnych okolicznościach bohaterka znajduje niespodziewaną sojuszniczkę w jednej z pielęgniarek, a ich przeplatające się losy są zgrabną metaforą poświęcenia ze strony jednych kobiet po to, by te, które nadejdą po nich, mogły być wolne. W świetnie zagranych głównych rolach wystąpiły Lou de Laâge i sama reżyserka Mélanie Laurent. Film do obejrzenia w ramach abonamentu na platformie Prime Video.

Kadr z filmu <em>Bal szalonych kobiet</em>, reż. Mélanie Laurent, 2021
Kadr z filmu Bal szalonych kobiet, reż. Mélanie Laurent, 2021

Thriller polityczno-wojskowy: Wróg numer jeden (Zero Dark Thirty), reż. Kathryn Bigelow, 2012

Film Kathryn Bigelow to oparta na relacjach osób biorących udział w tych wydarzeniach udramatyzowana opowieść o trwającym dekadę polowaniu CIA na Osamę bin Ladena – która prowadzi nas przez tajne amerykańskie więzienia, biura agencji wywiadowczej i wojskowe bazy aż do kulminacyjnej akcji z 2011 roku, kiedy to najbardziej poszukiwany terrorysta świata został odnaleziony i wyeliminowany na terenie Pakistanu. Na to wszystko patrzymy oczami Mayi, fikcyjnej analityczki CIA, która od samego początku swojej kariery w agencji pracuje nad wątkiem bin Ladena i mimo trudności, niepowodzeń i zmieniających się priorytetów Waszyngtonu jest zdeterminowana doprowadzić sprawę do końca. Wraz z postępami śledztwa, film płynnie przechodzi z opowieści o analitykach tropiących terrorystów do szczegółowej relacji z operacji wojskowej – która, choć wszyscy wiemy, jak się skończy, w tym filmowym wydaniu i tak sprawia, że widz siedzi jak na szpilkach i chłonie każdy detal. W głównej roli wystąpiła Jessica Chastain, a na ekranie także między innymi Joel Edgerton, Chris Pratt i Mark Strong. Film do wypożyczenia na platformie VOD.pl (tylko w wersji z polskim lektorem).

Kadr z filmu <em>Wróg numer jeden</em>, reż. Kathryn Bigelow, 2012
Kadr z filmu Wróg numer jeden, reż. Kathryn Bigelow, 2012

Thriller psychologiczny: Nigdy cię tu nie było (You were never really here), reż. Lynne Ramsay, 2017

Ten jednocześnie bardzo brutalny i paradoksalnie oszczędny w środkach psychologiczny thriller przygląda się postaci samotnego wilka, byłego agenta służb specjalnych zarabiającego na życie wykonywaniem wymagających dyskrecji zleceń. Pewnego dnia Joe dostaje za zadanie uratować córkę senatora porwaną przez handlarzy ludźmi. Podczas „roboty” wszystko jednak idzie nie tak, a sprawa szybko robi się dla niego bardzo osobista i dotyka jego ewidentnie nieprzepracowanych traum i problemów psychicznych. Poraniony bohater jest zdeterminowany, by uchronić dziewczynkę przed losem pełnym przemocy. Lynne Ramsay nie podaje nam w swoim filmie niczego na tacy, bardzo wiele o przeszłości bohatera czy jego motywacjach musimy się doszukiwać w warstwie wizualnej i sugestywnych obrazach – ale mimo to udaje jej się pokazać zarówno zepsucie i mrok półświatka, w którym Joe się porusza, jak i jego stan emocjonalny. W doskonale zagranej roli dręczonego przez traumy z przeszłości i cierpiącego na zaburzenia psychiczne człowieka Joaquin Phoenix. Film do wypożyczenia na platformach VOD.pl, Nowe Horyzonty, eKino Pod Baranami oraz Moje eKino.

Kadr z filmu <em>Nigdy cię tu nie było</em>, reż. Lynn Ramsay, 2017
Kadr z filmu Nigdy cię tu nie było, reż. Lynne Ramsay, 2017

Bierzcie, oglądajcie i razem ze mną odkrywajcie twórczość wspaniałych reżyserek! Przegląd Kobiecego Kina powróci w przyszłym miesiącu – zostańcie ze mną, a jeśli nie chcecie przegapić kolejnego odcinka, zaobserwujcie mnie na Instagramie albo Facebooku. Wszystkie poprzednie odcinki PKK, a wśród nich między innymi kino drogi i horrory, znajdziecie pod tym linkiem.


Informacje o dostępie do wyżej wymienionych filmów na wskazanych platformach są aktualne na dzień: 28 stycznia 2023 r.

Przeczytaj także: