Kącik psychologiczny

Skąd się bierze depresja? Jak z nią walczyć? Czy można jej jakoś zapobiec? Współczesna medycyna wydaje się mieć jedną podstawową odpowiedź na problem depresji: receptę na antydepresanty. Na tym zaczyna się, a czasami niestety i wyłącznie na tym się kończy cała interwencja w chorobę określaną już mianem cywilizacyjnej. A tymczasem temat depresji jest dużo bardziej złożony i sprowadzanie go wyłącznie do leków przeciwdepresyjnych jest sporym uproszczeniem… Jak sporym, dowiecie się m.in. z nowej książki Johanna Hari Jak odzyskać siebie i utracone więzi.

Masz czasem wrażenie, że nie pasujesz do świata, który cię otacza? Kiedy wszyscy wokół szykują się na imprezę, ty marzysz o tym, żeby zaszyć się w domu z książką i kubkiem herbaty? Zamiast wielkiego grona znajomych masz tylko kilkoro bliskich przyjaciół – i w zupełności ci to wystarcza? Wolisz pisać niż mówić, bo to pozwala ci łatwiej zebrać myśli? Przebywanie w tłumie albo wśród nowych osób jest dla ciebie koszmarnie męczące? I nieustannie słyszysz te irytujące pytania: dlaczego tak siedzisz sam w kącie? Czemu się nie odzywasz? Dlaczego masz taką smutną minę? Czemu jesteś taki dziwny? Czy wszystko w porządku? Jeśli tak, to Sekretne życie introwertyków sprawi, że nareszcie poczujesz się w pełni zrozumiany!

Myśląc o ewolucji człowieka, zazwyczaj w pierwszej chwili skupiamy się na fizycznych zmianach, które pozwoliły naszym dalekim przodkom zejść z drzew i zawojować cały świat – o poruszaniu się na dwóch nogach, zwiększającej się masie mózgu… A przecież by ten podbój świata stał się możliwy, także i w psychice człowieka musiały zajść ogromne zmiany. Ewolucja zdecydowała nie tylko o tym, jak się dziś poruszamy i jak wyglądamy, ale i krok po kroku przekształcała ludzką psychikę – zmieniając zwierzęta żyjące wyłącznie tym, co tu i teraz, w myślące, planujące i przewidujące przyszłość istoty zdolne do wytworzenia skomplikowanej cywilizacji. O tym, jakie fascynujące zmiany musiały zajść w naszej psychice, by przejść od życia w koronach drzew do budowy wielkich miast, przeczytamy w książce Jak wyszliśmy na ludzi. Dlaczego potrzebujemy siebie nawzajem i co sprawia nam przyjemność Williama von Hippela.

Co mają ze sobą wspólnego postęp technologiczny, afery wokół Harveya Weinsteina, globalne ocieplenie, pogoń za lajkami na Facebooku i uzależnienie od narkotyków? Pozornie być może niewiele… Ale według Sébastiena Bohlera, autora książki Zachłanny mózg. Jak nienasycony homo sapiens skazuje świat na zagładę, gdzieś daleko u podstaw tego wszystkiego leży jeden konkretny obszar mózgu – ten sam, który od początków ludzkości napędza rozwój cywilizacji, ale i dziś popycha ją ku upadkowi: prążkowie.

Co łączy tak różne obszary naszego życia jak miłość, hazard, władza i poglądy polityczne? Co mają ze sobą wspólnego choroby psychiczne, podróżowanie i technologiczne innowacje? Na pierwszy rzut oka być może niewiele… Ale Daniel Z. Lieberman i Michael E. Long w swojej książce Mózg chce więcej. Dopamina. Naturalny dopalacz nakreślają intrygującą sieć powiązań pomiędzy neuroprzekaźnikiem, który zazwyczaj kojarzymy z depresją i uzależnieniami, a całym szeregiem zjawisk, potrzeb i ambicji, jakie od zarania dziejów napędzają ludzkość i rozwój cywilizacji.

Nie macie czasem wrażenia, że do naszych mózgów powinna być dołączona instrukcja obsługi? Coś, co pozwoliłoby nam w pełni wykorzystać możliwości tej skomplikowanej maszyny, którą mamy w głowach, lepiej się uczyć, skuteczniej skupiać uwagę, więcej zapamiętywać – i po prostu czuć się szczęśliwszymi? W swojej książce Mózg. Podręcznik użytkownika włoski dziennikarz Marco Magrini bawi się tą ideą i próbuje przełożyć współczesny stan wiedzy o mózgu na instrukcję obsługi przyjazną dla przeciętnego użytkownika.