Niewiele jest na świecie rzeczy tak fascynujących i złożonych jak ludzki mózg – choć wiemy o nim coraz więcej, wciąż wiele jego funkcji i sposobów działania stanowi dla naukowców zagadkę. To zaś, co już wiemy, składa się na niesamowitą opowieść nie tylko o samym mózgu i jego działaniu, ale też o naturze człowieka, przeszłości i przyszłości naszego gatunku. Dlatego dziś biorę na warsztat książki o mózgu – i polecam wam 6 lektur, które rozbudzą waszą ciekawość i wprowadzą was w fascynujący świat neurologii i nauki o ludzkim umyśle. Oto one:
Sébastien Bohler, ZACHŁANNY MÓZG
To niezwykła książka, która łączy w sobie naukę o ludzkim mózgu i… ekologię. Bohaterem książki Bohlera jest motywujące nas do działania prążkowie – czyli zbiór struktur mózgowych odpowiadających między innymi za emocje, motywacje i odczuwanie przyjemności. To prążkowie sprawia, że dążymy do przyjemności i pragniemy coraz więcej – to pragnienie miało kluczowe znaczenie dla rozwoju gatunku człowieka, budowy cywilizacji, pozwoliło nam podbić cały świat… a teraz sprawia, że wbrew głosowi rozsądku go niszczymy. Podpuszczani przez zachłanne prążkowie eksploatujemy planetę do granic możliwości i choć wiemy, że to jej szkodzi, nie potrafimy sobie odmówić drobnych przyjemności, posiadania rzeczy, doświadczania… Powinniśmy wiedzieć lepiej, a jednak nie umiemy się zatrzymać. Więcej o tej książce tutaj.
Daniel Z. Lieberman, Michael E. Long, MÓZG CHCE WIĘCEJ. DOPAMINA – NATURALNY DOPALACZ
To książka o dopaminie – cząsteczce, która zazwyczaj kojarzy nam się z depresją, nastrojem, odczuwaniem przyjemności i uzależnieniami. Ta sama cząsteczka jest też elementem motywującego układu, który ciągle każe nam chcieć więcej, coraz więcej osiągać – i tym samym stymuluje cywilizacyjny postęp. Autorzy przyglądają się roli dopaminy w rozmaitych dziedzinach życia: od miłości, przez hazard, po światopogląd i preferencje polityczne – i budują wokół tej cząsteczki wciągającą opowieść o człowieku i jego naturze. Więcej o książce tutaj.
Oliver Sacks, ANTROPOLOG NA MARSIE
Ta książka to zbiór fascynujących opowieści o pacjentach z różnymi uszkodzeniami mózgu – które na tyle zmieniają życie dotkniętych nimi osób i ich postrzeganie świata, że niekiedy pacjenci ci mogą nam się wydawać przybyszami z innej planety. Po tych ich wewnętrznych planetach i ich osobliwościach z niesamowitą wnikliwością i empatią oprowadza nas legendarny brytyjski profesor neurologii, Oliver Sacks.
Oliver Sacks, PRZEBUDZENIA
Sacksa nigdy za wiele, więc sięgnijmy też po jego debiut. Przebudzenia to wymagająca, ale i fascynująca opowieść o śpiączkowym zapaleniu mózgu, tajemniczej chorobie, która niekiedy na całe dziesięciolecia unieruchamiała pacjentów – i o podanym im eksperymentalnie leku na Parkinsona, który w niemal magiczny sposób przywracał ich do życia… ale okazał się też mieć drastyczne skutki uboczne. Sacks opisuje swoje doświadczenia z eksperymentem i przybliża historie pacjentów. To na podstawie tej książki powstał głośny film w reżyserii Penny Marshall pod takim samym tytułem – ze znakomitymi rolami Robina Williamsa jako lekarza i Roberta De Niro jako jednego z neurologicznych pacjentów. Więcej o książce i filmie tutaj.
Marco Magrini, MÓZG. PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA
To przewrotnie napisana książka o mózgu stylizowana na instrukcję obsługi elektronicznego sprzętu – ze specyfikacją części, opisem poszczególnych funkcji, wskazaniami właściwego użytkowania… A zarazem to opowieść o ludzkim umyśle – o lepszym wykorzystywaniu jego potencjału i kreatywności, o możliwych usterkach, niezwykłych sposobach jego działania i powszechnie powtarzanych mitach na jego temat. Autor zachęca nas do zgłębiania tematów, o których nie uczą nas w szkole: jak dbać o swój mózg, by lepiej się uczyć, być bardziej kreatywnym i lepiej wykorzystywać potencjał swojej pamięci i inteligencji. Więcej o książce tutaj.
Maria Mazurek, Jerzy Vetulani, BEZ OGRANICZEŃ. JAK RZĄDZI NAMI MÓZG
Ta książka jest zapisem rozmowy z wybitnym polskim neurologiem Jerzym Vetulanim o tajemnicach ludzkiego mózgu. Jednocześnie to także przystępny zbiór naukowych odpowiedzi na zupełnie życiowe pytania m.in. o emocje, uzależnienia, seks, jedzenie, wiarę i miłość. Rozmowa toczy się od tematu do tematu, dotykając rozmaitych sfer ludzkiego życia i rzucając nieco światła na rolę mózgu w naszych codziennych zachowaniach i życiowych wyborach.
Bierzcie i czytajcie – a jeśli sami polecacie jakieś inne dobrze napisane książki o mózgu, koniecznie podzielcie się nimi w komentarzach!
